Rotondekunst: De poort van Oss

De geschiedenis van Oss komt terug in kunstwerken op verschillende rotondes in de gemeente. In de rubriek ‘Rotondekunst’ vertellen we welke rotondes dit zijn en wat de betekenis van de kunstwerken is. In deze editie een rotonde die iedereen kent: ‘De rotonde met de Os’, officieel genaamd: ‘De poort van Oss’. We spraken met de ontwerper van de rotonde, Sjef Hoogstede. Hij is ontwerper openbare ruimte bij de gemeente Oss.

Een mooie binnenkomer

‘In 1995 kwam er een rotonde op de kruising tussen de Julianasingel en de Kantsingel in Oss. Ik kreeg de opdracht ‘iets krachtigs’ te ontwerpen voor op de rotonde. Een mooie binnenkomer voor mensen die vanaf het Oosten van de stad Oss in rijden’.

Hoe kwam je op het idee van de Os?

‘Als ontwerper moet je drie dimensioneel kunnen denken. Dat gebeurde ook toen ik op het idee van de Os kwam. Ik zat te schetsen en keek naar een koffiekopje die op mijn bureau stond. Daarop zag ik de Os uit het logo van gemeente Oss. Dat logo ben ik in 3D gaan bekijken. Toen wist ik het: dit logo verwerk ik in een kunstwerk. Herkenbaar en een mooie vertaling van ‘krachtig Oss’.

En niet zomaar een kunstwerk. Het moest een stadspoort worden.

‘Klopt, het kunstwerk moest herkenbaar blijven als Os maar het moest ook een stadspoort zijn. En een kunstwerk moet altijd passen in zijn omgeving. Als ik op deze rotonde een klein kunstwerk had gemaakt, viel die weg in de omgeving. Want er is op deze plek veel open ruimte met hoge bomen. Het mocht dus behoorlijk groot worden. In het begin dacht ik er aan om de Os zelfs over de weg heen te plaatsen. Dus dat je er onderdoor rijdt met de auto. Maar dat werd lastig voor vrachtverkeer. Na een aantal van dat soort afwegingen te hebben gemaakt kwam ik steeds dichterbij het eindresultaat’.

Was iedereen direct overtuigd van het ontwerp?

‘Nou, dat is nog wel een mooi verhaal. Je moet je voorstellen dat alleen de horens al drie meter breed zijn. En de zijwanden zijn zo’n acht meter lang. Toen de toenmalig wethouder mee ging om te kijken in de loods waar het kunstwerk gemaakt werd zei hij me stellig: ‘Sjef, dit is veel te groot. Dit gaan we niet doen’. Ik probeerde hem gerust te stellen. Maar hij was zo stellig dat ik toch wel even schrok, want alles was al in productie. Toen hebben we samen met de firma Baaijens het complete kunstwerk met kunststof pijpjes op ware grootte nagemaakt, er een doek om gehangen en het op de rotonde geplaatst. Om zo te laten zien hoe het er buiten kwam uit te zien. Gelukkig was de wethouder toen overtuigd, haha’.

Hoe krijg je zo’n gevaarte vervolgens op de rotonde?

‘Het plaatsen was zo gedaan. Maar het kunstwerk vanaf Baaijens naar de rotonde brengen was een hele operatie. We moesten over het spoor en konden daarbij natuurlijk geen stroomleidingen raken. We hebben het kunstwerk met een dieplader heel voorzichtig naar de rotonde gereden en ‘m daar rechtop gezet. Ik heb in die fase nog gedacht om twee ijzeren ballen onderaan het kunstwerk te bevestigen die boven de grond niet zichtbaar waren’.

Twee ijzeren ballen? Waarom?

‘Iedereen denkt dat er een os op de rotonde staat. Maar met twee onzichtbare ballen er onder is de Os een stier. Dat was het best bewaarde geheim van Oss geweest! Is uiteindelijk niet gebeurd hoor. Ik bedenk altijd iets aparts in mijn ontwerpen, vaak waar alleen ik weet van heb’.

Wat voor gevoel heb je bij het kunstwerk als je er voorbij rijdt?

‘Trots! Ik heb er zulke mooie reacties op gehad. Ik ben zelf Ossenaar. En ik vind dat als je een dergelijk kunstwerk maakt, dat je het gevoel erbij moet hebben waarom je het maakt. En dat je daarvoor dus eigenlijk dicht bij de Ossenaar moet staan. Dan omarmen inwoners het sneller’.

Wat was de mooiste reactie die je hebt gehad?

‘Wat me bij bleef is een reactie van iemand die zei: ‘Dit is het mooiste kunstwerk dat ik ooit heb gezien’. Ik hoor ook wel eens dat mensen het gevoel hebben dat ze thuis komen als ze langs de rotonde rijden. Dus ik kijk er met een mooi gevoel op terug. Maar ik kijk ook altijd vooruit. Laatst zag ik een uitzending waarin een kunstenares aan het woord was. Haar werd naar haar mooiste werk gevraagd. Ze zei: ‘Mijn mooiste werk is de volgende’. Daar herkende ik mezelf in. Ik ben trots op wat ik gemaakt heb maar wil meteen door naar wat er gaat komen. Gelukkig mag ik tegenwoordig samen met Julie Wulfhorst ontwerpen. Samen maken wij nóg betere en mooiere ontwerpen. Bijvoorbeeld onze laatste creatie, het gebogen kromzwaard op de rotonde bij museum Jan Cunen.

 

Door: Thijs Nepveu